Het Coby van Nieuwkerk Fonds

Klinisch geriater van het eerste uur

Jacoba van Nieuwkerk was de grond­legger van de geriatrie in Nederland. Jacoba, of Coby, kreeg frontotempora­le dementie en nam de Hersenstichting in haar nalatenschap op. Haar wens kreeg vorm dankzij broer en bewind­voerder, Marius van Nieuwkerk.

‘Coby,’ zo herinnert Marius zich, ‘was een vrouw die het leven omarmde. Ze was de oudste van ons tuinders­gezin. Een gezin van zeven kinderen, dat opgroeide in het Westland. Mijn zus stond voor iedereen klaar. Ze was plichtbewust en collegiaal, maar hield ook van gezelschap en van feest vieren.’

Coby van Nieuwkerk

De oudste telg van de familie Van Nieuwkerk bouwde een indrukwekkende loopbaan op. Na haar diploma uitgebreid lager onderwijs (ulo), werd Coby medisch laborante in het psy­chiatrisch ziekenhuis Bloemendaal in Loosduinen. ‘Toen ze in het ziekenhuis werkte,’ vertelt Marius, ‘moest Coby vaak oude mensen prikken. Eén van haar patiënten wilde dat niet, en gooide een bloempot achter Coby aan. Mijn zus raakte daar niet van onder de indruk, maar het voorval is waarschijn­lijk wél de aanzet geweest voor haar verdere loopbaan.’

Geriatrie

Coby werkte zich op van analist tot student geneeskunde in Leiden. Ze studeerde cum laude af tot arts. Tijdens haar coschappen maakte ze kennis met de zorg voor ouderen  met  lichamelijke, psychische en sociale problemen. ‘Toentertijd was geriatie nog geen spe­cialisme,’ zegt Marius. ‘Toch kreeg mijn zus juist dat voor elkaar, samen met Elly Bruijns en Carla Thijssen. Onder leiding van Coby ontstond er zelfs een multidisciplinair team. Ook werkte ze veel en direct samen met managers. “Samen naar de brand”, dat was haar motto.’ Wegens grote verdiensten op werkgebied werd Coby erelid van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. Ook ontving ze de Hilda van Suylenburgprijs, een emancipatie­ prijs. In 1992 kreeg ze de Koninklijke onderscheiding officier in de Orde van Oranje-Nassau voor haar baanbrekende werk.

Woorden vinden

In 2007 ontwaarde Coby de eerste tekenen van frontotemporale dementie of FTD. Coby was toen al gepensioneerd. Broers en zussen viel het op dat Coby stiller werd. Haar deelname aan gesprekken zwakte af. Ze kreeg
oriëntatieproblemen. Ook klokkijken werd moeilijk. Later volgden woordvind­ stoornissen en apraxie*. Coby werd opgenomen in wooncentrum Florence, waar haar goede vriendin en havenarts Hinne Gotthelp haar mantelzorger werd. Coby overleed in 2016.

Coby wilde dat haar nalatenschap naar de Hersenstichting zou gaan. ‘Omdat frontotemporale dementie nog te weinig wordt onderzocht, en in onze familie FTD vaker voorkomt,  hebben we Coby’s nalatenschap toegespitst op FTD, en een Fonds op Naam opgericht: het Coby van Nieuwkerk Fonds. Er zul­len twee bestemmingsgiften gaan lopen vanuit haar nalatenschap. Een trans­lationele studie naar vroegdiagnostiek van FTD en een onderzoek om de begeleiding van jonge dementiepatiënten te verbeteren. Meer research is hard nodig. Coby zou trots geweest zijn.’

* Moeite met meervoudige handelingen wordt apraxie genoemd. Apraxie kan bij verschillende hersenaandoeningen voorkomen.